Hagia Sophia in Istanboel bezoeken? Tips, info & foto's
Eerst Byzantijnse kerk, toen Ottomaanse moskee en sinds 1935 een museum: Hagia Sophia of ‘de Kerk van de Heilige Wijsheid’ is één van de grootste en oudste kerken ter wereld en een waar icoon van Istanbul. Met haar rijke geschiedenis en prachtige architectuur vormt de Hagia Sophia (Aya Sofia) een bekend historisch monument dat zeker een bezoek waard is aan dit UNESCO monument.
Dacht je dat de buitenkant al fenomenaal was? Ook binnen kijk je je ogen uit. Mijn info en tips voor een bezoek aan deze bezienswaardigheid + hoe je tickets te boeken.
Tours, tickets voor je bezoek aan de Hagia Sophia
Zelf de Hagia Sophia bezoeken tijdens of wil je liever mee met een georganiseerde tour of gids? Boek je voorrangsticket online vanaf € 13, zo hoef je niet in de rij te staan bij de Hagia Sophia, wil je nog meer te weten komen? Bekijk alle tours en mogelijkheden online.
Meerdere bezienswaardigheden in Istanbul bezoeken? Koop een Istanbul Welcome Card voor € 79 en bezoek alle belangrijke bezienswaardigheden. Tours worden uitgevoerd met erkende lokale gidsen, je kan annuleren tot 24u voor vertrek + je hebt een niet-tevreden-geld-terug garantie.
Inhoud artikel
Geschiedenis
1.1. Afbranding van Hagia Sofia
In het jaar 360 na Christus werd de eerste kerk gebouwd op de plaats van de Hagia Sofia. Dat was onder de regering van keizer Constantijn, nadat het Christendom in Constantinopel voor het eerst als een officiële religie werd geaccepteerd. In het jaar 404 brandde de kerk af tijdens een rel na de verbanning van Sint Johannes Chrysostomus.
1.2. Alweer brand
Keizer Theodosius II, die zichzelf geconverteerd had tot Christen, liet de kerk in 415 opnieuw bouwen, maar ook deze kerk brandde af in het jaar 532. Deze brand was het resultaat van een gevecht dat uit de hand was gelopen en tot een opstand tegen keizer Justinianus I had geleid. Na het sussen van de opstand werd begonnen aan de bouw van een nieuwe en grootsere kerk door de architect Anthemius van Tralles en de wiskundige Isodorus van Miletus. Zij bouwden de kerk uiteindelijk in 537 op de manier waar de Hagia Sofia er tegenwoordig bijstaat. Tot de kathedraal van Sevilla in 1520 op het toneel verscheen, was de Hagia Sofia de grootste kathedraal ter wereld.
1.3. De verwoeste koepel
Aardbevingen in 553 en 557 zorgde ervoor dat er scheuren in de koepel van de Hagia Sofia ontstonden. Uiteindelijk werd de koepel dan ook verwoest in 558 door de hevige schokken van een aardbeving. De keizer gaf meteen het bevel om de koepel te restaureren en liet dit door Isidorus de Jongere doen, hij was de neef van Isidorus van Miletus. Hij verhoogde de koepel hierbij zo’n 6 meter, en in 562 zaten de restauraties er alweer op.
1.4. Meer beschadigingen & restauraties
In de je volgende eeuwen werd de basiliek alweer beschadigd. Onder andere door een grote brand in 859 en aardbevingen in 869 en 989. Na de laatste aardbeving werd de westelijke zijde van de kathedraal door de Armeense architect Trdat gerestaureerd, waarna de kerk in 994 weer opende. Hierbij werden ook verschillende decoraties gerenoveerd en werden onder meer nieuwe uitbeeldingen van Christus en de heilige Maria op de koepel en de apsis toegevoegd.
1.5. De transformaties
In 1203 werd Constantinopel ingenomen door de kruisvaarders en al snel werd de Hagia Sofia omgetoverd in een Rooms-Katholieke kathedraal. In 1261 heroverden de Byzantijnen echter de stad en kwam er een einde aan de Latijnse bezetting, waardoor de kerk opnieuw omgevormd werd tot de Oost-Orthodoxe kathedraal die het voor de bezetting was.
1.6. Mehmed de Veroveraar
Twee eeuwen later, in 1453, vielen de Ottomanen Constantinopel binnen en veroverden zij de stad onder leiding van Sultan Mehmed II, beter bekend als Mehmed de Veroveraar. De kathedraal werd hierbij leeggeroofd en na de roof gaf Mehmed II het bevel om de kerk te renoveren en tegelijk te transformeren tot een moskee. Hierbij werd het kruis op de koepel vervangen door een halve maan, werden de fresco’s van Bijbelse beelden overschilderd en werden de 4 minaretten langzamerhand toegevoegd.
1.7. De minaretten
De eerste minaret werd in 1481 geplaatst en ook de tweede volgde al snel, maar de laatste 2 werden pas in de zestiende eeuw toegevoegd door de architect Mimar Sinan. Later werden ook de grote kroonluchter, de mihrab die de richting van Mecca aangeeft en een minbar (een preekstoel) toegevoegd aan het gebouw.
1.8. Museum & werelderfgoed
In 1931 werd de Hagia Sofia geseculariseerd door de eerste Turkse president en de oprichter van de Turkse republiek, Mustafa Kemal Atatürk. Hij liet het gebouw ombouwen tot een museum, waarbij de oude mozaïeken weer tevoorschijn kwamen en het museum werd vervolgens in 1935 geopend. Desondanks verslechterde de staat van het gebouw en werd het in 1996 en vervolgens nogmaals in 1998 op de Wereldmonumentwacht gezet. Aan het begin van de 21ste eeuw werd het gebouw opnieuw gerestaureerd.
1.9. Hedendaags gebruik
Het museum mocht in eerste instantie niet meer gebruikt worden als plek van eerbied, maar in 2006 werd er een speciale gebedsruimte geopend in het museum en sinds 2013 wordt de oproep voor het bidden tweemaal per dag uitgesproken vanaf de minaretten. Er zijn ook veel voorstanders om de Hagia Sofia weer de functie van een moskee te geven.
De Hagia Sofia
2.1. Algemeen
De Hagia Sofia wordt gezien als één van de best bewaarde exemplaren van Byzantijnse architectuur. Voor het gebouw staan een aantal fonteinen waarvan er één uit de zestiende eeuw, één uit de zeventiende eeuw, en één uit de achttiende eeuw stamt. De centrale koepel van het gebouw rijkt tot een hoogte van maar liefst 55,6 meter. De koepel rust op 40 bogen met daarin ramen. Om het gebouw heen staan 4 verschillende minaretten.
2.2. Het interieur
Aan de binnenkant is het gebouw gedecoreerd met meerdere mozaïeken, marmeren pilaren en andere werken die zowel de Orthodoxe als de Islamitische geschiedenis van de plaats eren. Doordat de Hagia Sofia gebouwd is op een breuklijn zijn er, ondanks de vele reparaties en restauraties, scheuren van verschillende aardbevingen te zien. In het gebouw hangen 8 ronde panelen met kalligrafische opschriften van Kadiasker Mustafa Izzet Efendi. De panelen zijn tussen 1847 en 1849 gemaakt en zijn 7,5 meter in diameter. Op de panelen zijn de namen van Allah, Muhammad, de 2 kleinzonen van Muhammad en de 4 kaliefen geschreven.
2.3. Mozaïeken
Verder zijn er nog verschillende Orthodoxe mozaïeken te zien in de Hagia Sofia. Zo vind je boven de apsis een 9de eeuwse mozaïek van de heilige Maria die haar zoon op schoot heeft en 2 mozaïeken van de aartsengelen Gabriel en Michaël. Boven het zuidelijke portaal is een mozaïek van Maria met keizer Constantijn en keizer Justinianos uit de tiende eeuw te zien. Ook is er in de noordelijke galerij een mozaïek van keizer Alexander en een mozaïek van keizerin Zoë en keizer Constantijn Monomakohs naast Christus te bewonderen.
2.4. De loge van de Sultan
Links van het altaar is de loge van de Sultan te zien, waar de Sultan zijn gebeden hield. Ook is er een loge van de keizerin te vinden. Deze is gelegen op de bovenste galerij. De keizerin en haar hofdames verbleven in deze loge tijdens de diensten en de ronde groene steen geeft aan waar de troon van de keizerin heeft gestaan.
2.5. De wenspilaar
In het gebouw staat ook een pilaar die bekend is onder de namen wenspilaar of huilende pilaar. Deze pilaar zou sinds het verschijnen van de heilige Gregorius vochtig zijn en zou mogelijks ziektes kunnen genezen. Heel wat mensen plaatsen hun duim in het gat in de pilaar en wanneer die vochtig worden, zou je moeten genezen zijn van alle ziektes waar je voor je bezoek aan de Hagia Sofia last van had.
Openginstijden Hagia Sofia
De Hagia Sofia is het hele jaar door geopend, behalve op de eerste dagen van de Ramadan en tijdens de Offerfestivals.
Tussen 15 april en 30 oktober is het gebouw van 09:00 uur tot 19:00 uur geopend en tussen 30 oktober en 15 april van 09:00 uur tot 17:00 uur. De laatste toegang is een uur voor sluitingstijd.
Hoe tickets boeken voor de Hagia Sofia?
Tickets zijn zowel ter plaatse als online te kopen met voorrangstoegang, zo kan je de wachtrijen overslaan.
Kinderen tot 12 jaar mogen gratis naar binnen en kinderen tot 18 jaar met een Turks paspoort en mensen ouder dan 65 jaar met een Turks paspoort kunnen ook gratis naar binnen.
Tips om de wachtrijen te vermijden
Woensdagen en donderdagen worden als de beste dagen gezien voor een bezoek, zeker in het lenteseizoen waarin de Hagia Sofia nog niet druk bezocht wordt.
Het is af te raden om op vrijdag een bezoek aan de Hagia Sofia te brengen, aangezien de nabijgelegen Blauwe Moskee op vrijdag gesloten is tot 14:30 uur en bezoekers tot die tijd naar de Hagia Sofia komen. De beste tijd is zo’n 2 uur voor sluitingstijd, wanneer de grootste drukte alweer voorbij is. Koop alvast je ticket of tour online.
Onze tip: koop een Istanbul museum pass online, hiermee heb je naast toegang tot verschillende musea in de stad ook snelle toegang tot de Hagia Sofia.
Wegbeschrijving
6.1. Te voet
De Hagia Sofia is vanaf verschillende plekken in de stad goed wandelend te bereiken. Zo ligt de Blauwe Moskee op nog geen 5 minuten wandelen afstand, en ook de Grote Bazaar ligt op een kleine 10 minuten wandelen afstand. De wat verder weg gelegen Galatatoren ligt op driekwartier lopen afstand.
6.2. Met het openbaar vervoer
De Hagia Sofia is te bereiken met de T1 tram naar de halte Gülhane istasyonu of de halte Sultanahmet, vanwaar het nog een kleine 10 minuten lopen is. Ook is het mogelijk om bus TB2 naar de Sultanahmet Square te nemen, vanwaar het nog maar enkele minuten wandelen is naar de Hagia Sofia.
6.3. Met de auto
Het verkeer in Istanboel is hectisch en druk. Ik raad je dus ook af om met de auto de stad in te gaan. Wanneer je toch besluit om met de auto naar de Hagia Sofia te gaan, kan je het beste parkeren bij het Küflü Otopark aan de Mollafenari Mahallesi, Türbedar Sk. No: 7. Vanaf hier is het nog maar 10 minuutjes te voet naar de Hagia Sofia.
Praktische info
- Statieven zijn niet toegestaan in het gebouw.
- Tassen worden bij binnenkomst gecontroleerd.
- Het is toegestaan om foto's te nemen.
- Wachtrijen overslaan kan eenvoudig door je tickets online te kopen.
Filmpje: meer over de geschiedenis & architectuur
In filmpje krijg je extra uitleg over de geschiedenis en de bouw van Hagia Sophia. Ideaal om je klaar te stomen voor je bezoek aan dit prachtige monument in Istanbul!
Mis niets tijdens je verblijf in Istanbul met onze gratis wandeling
Ontdek de mooiste plekjes van de stad met onze gratis stadswandeling Istanbul. Ideaal om Istanbul volledig te verkennen op eigen tempo. Tijdens deze wandeling ga je langs de belangrijkste bezienswaardigheden van Istanbul. Ga op pad & geniet ten volle van je stedentrip.